DENEYİMLEYEN VE HATIRLAYAN BENLİK.

DENEYİMLEYEN VE HATIRLAYAN BENLİK.

Sevgili dostlar,

İki gün boyunca iki farklı şehirde verdiğim Algı Yönetimi eğitimlerinden sonra İzmirime döndüm.

Çok yolculuk seven bir insan değilim ama işte öğretme iştahım daha güçlü olduğundan diğer olumsuzlukları bastırıyor ve kendimi ülkenin bir yerlerinde insanlara bir şeyler anlatırken buluyorum. Şimdi bile zaten bir haftadır hafif rahatsızım otur dinlen değil mi . Yok şimdi de yazı başına geçtim illa bir şeyler öğreteceğim. Herkesin bir çok takıntısı var. Benimkisi de bu galiba.

Size biraz Dr.Daniel Kahnemanın deneyimleyen benlik ve hatırlayan benlik ayrımından bahsetmek istiyorum. Psikoloji alanında Nobel Ödülü almış Dr.Kahnemanın "Fast and Slow Thinking" kitabını şiddetle tavsiye ederim bu arada.

Neyse şimdi Kahneman amca diyor ki. Benliğimiz ikiye ayrılır. Bir tanesi yaşamı deneyimleyen benliğimizdir, bir tanesi de bunu hatırlayan benliğimizdir diyor. Buradaki ilginçlik bu iki benliğimizin yaşadıklarımızı farklı algılayabilmesi.

Mesela.

Diyelim ki ben lise sonuncu sınıfta okurken çok sıkıntılı bir dönem geçirdim. Üniversite sınavına hazırlanma, gençliğin getirdiği problemler falan filan. Yani son senem aslında çok problemli geçti.
Ancak yıllar sonra o dönemi hatırlarken sadece olumlu olayları hatırlıyorum. O dönem ki arkadaşlarımla geçirdiğim zamanı. Dünyaya ne kadar pembe gözlerle baktığımı. O dönem ki gelecek umutlarımı ( o zamanlar sorsanız şu yaşlarımda başbakan olmayı planlamıştım. Kafaya bak)

Yani geçirdiğiniz  dönem ne kadar zorlu olursa olsun. Hatırlayan benliğimiz bize o dönemi olduğundan daha güzel gösterebilir.

Askerlik yapan erkek dostlarım da bu işi iyi bilirler. (Yaa bir zamanlar askerlik yapılıyordu tam 16 artı 2 ay yaptım ne haber). Askerde çoğu zaman annenizden emdiğiniz anne sütü burnunuzdan damla damla gelir. Dağa çıkarsın tüm gün canın çıkar sonra telefonda annene günüm çok güzel geçti dersin. O da seni tatil kampında zanneder ne bilsin.

Ama sonra yıllar geçer. Tüm o kötü zamanlar unutulur ve hatırlayan benlik sadece güzel zamanları hatırlar. Askerdeki arkadaşlıklar, yaşanan maceralar, denetleme atışlarında dört göz haline bakıp seni bir şeye benzetemeyen özel harekat subaylarının sen oturup yarı otomatik tüfekle hedefi yüzlerce metreden darmadağın edince hortlak görmüş gibi sana bakmaları gibi güzel anıları hatırlarsın.

Bu mekanizma tersine de işler.

Örneğin birini seversin. Onunla çok güzel ayların ve yılların geçer. Sonra bir anda kavgalar başlar ve ayrılırsın. Yani iş olumsuz biter. Bu sefer hatırlayan beynin sana o uzun yıllar boyunca yaşanmış tüm güzellikleri değil sadece kötü olayları hatırlatır. Ne kötü adamdı veya ne kötü kadındı dersin.

Yani aslında sevgili dostlar hatırlayan benlik için işin biraz bitiş kısmı önemli.

Koca bir sezon dizi izlersin ama sezon finali umduğun gibi olmazsa tüm dizi sana kötü gözükür.  Her tür filmin veya gösterinin son sahnesi bu sebeple önemlidir. Bende eğitimlerde özellikle son bölüme çok önem veririm. Çünkü orada yapacağım bir hata veya densizlik tüm katılımcıların eğitim hakkındaki deneyimlerini kötü olarak hatırlamalarını sağlar. Eğitim işindeyseniz bu son kısma çok önem verin. Bazen kötü geçmiş bir eğitimi son kısımda toparlayabilirsiniz.

Şimdi o  zaman bunu bilmek bize şöyle bir imkan sunuyor.

Deneyimin kendisi önemli değil. Sizin ona yüklediğiniz anlam ve hatırlama şekliniz önemli.

Şu an kötü bir dönemden geçiyorsanız kendinizi zorlayarak, iyi ve olumlu yanları görmeye çalışın. Kolay değil biliyorum ama zorlayın kendinizi, beyninizde bu güç var. Eğer bunu yapabilirseniz her tür kötü olayı zihninizde olumluya çevirme ve kendinizi iyi hissetme imkanınız bulunmakta.

Kötü olarak hatırladığınız olayları da bir düşünün. Belki de aslında çok güzel bir deneyimdi ama siz kötü bittiği için onu o şekilde hatırlıyorsunuz. İnsanları son hareketlerine göre yargılamamaya çalışın.

Tabi bu bahsettiklerimi bende çoğu zaman yapamıyorum. Hele bazen gerçekten problemli olayları gündeme getirmek gerekiyor. Size Polyana olun demiyorum. Ama kendinizi güçlü tutabilmenin yolu her olaydaki güzellikleri ve avantajları görebilmenizden geçiyor. Bunu yapamazsanız doktor amcalara gidersiniz onlar da size bir ton hap verirler kendinizi iyi hissedin diye. Seçim sizin.

Evet şimdilik bu kadar. Eğer üşenmezsem gidip traş olacağım otuz yıllık berberime.

Herkese sevgiler ve saygılar. Güzel bir gün dilerim.

Aydın Serdar Kuru
www.serdarkuru.com